بی بی سی انگلیسی: گفت‌و‌گو ها با ایران، ضربه‌ی انقضاء بازرسی‌های اتمی را "دور می‌کند"
بی بی سی، در گزارشی با قرار دادن عکسی از شهید، محسن فخری زاده در ابتدای یادداشت خود و با عنوان دانشمند برجسته هسته‌ای ایران که در نوامبر به قتل رسید، شروع می‌کند و در ادامه می نویسد:
ایران و ناظر هسته‌ای جهانی، یعنی سازمان بین المللی انرژی اتمی IAEA، بر سر تمهیداتی موقتی برای انحراف تصمیم این کشور برای محدود کردن دسترسی بازرسان این آژانس، توافق کرده‌اند. رئیس آژانس انرژی اتمی، رافائل گروسی می‌گوید که این اقدامات، آژانس را "قادر به حفظ میزان لازم برای پایش (مانیتورینگ) و تایید برنامه هسته ای ایران" می‌کند. او البته وارد جزئیات نشد اما اضافه کرد که "نتایج خوبی به دست آوردیم و این، نجات موقعیت بود". این اقدام در پی تصمیم ایران برای کاهش محدودیت‌ها و انقضائی که برای بازرسی‌های آژانس، درصورت برداشته نشدن تحریم‌های آمریکا قرار داده، انجام می‌شود. براساس این توافق، ایران تصاویر سایت‌های هسته ای را تا 3 ماه نگه می‌دارد و درصورت لغو تحریم‌ها به آژانس تحویل داده می‌شوند و در غیر این صورت، پاک خواهند شد. این توافق به شکل قابل توجهی، اثر قانون جدید ایران که از روز سه شنبه اجرایی می‌شود را کاهش می‌دهد. بحران اتمی ایران، برای حدود 20سال، برنامه‌ای بین المللی بوده. ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ای اش صلح آمیز است و کشور های مشکوک، آن را جزئی از جاه‌طلبی‌های ایران به سمت بمب هسته‌ای می‌دانند.
مشکل کجاست؟ ایران و آمریکا هرکدام سرسختانه بر موضع خود پافشاری می‌کنند. آمریکا اصرار دارد که اول ایران، به پایبندی به توافق برگردد اما ایران، آن را مشروط به برداشته شدن تحریم‌ها کرده است.
خروج یک طرفه آمریکا از توافق سال 2015، باعث عمیق شدن نگرانی اعضای باقی مانده در برجام شد که این بتواند باعث هموار شدن راه ایران به سمت سلاح هسته‌ای شود. ماه گذشته، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که با وضعیت موجود، ایران "تنها چند ماه" برای به دست آوردن مواد شکافت‌پذیر مورد نیاز برای ساخت سلاح اتمی فاصله دارد. او همین طور اضافه کرد که اگر ایران به همین صورت به کاهش محدودیت‌ها ادامه دهد، این زمان می‌تواند به "چند هفته" کاهش پیدا کند [1].
اما چرا دولت آمریکا و مشخصا خود جو بایدن، با وجود این که قبل از انتخاب شدن گفته بود به توافق برجام، که در زمان معاونت خودش در دولت اوباما امضا شده، بر می‌گردد، برنگشت؟ پاسخ را در اظهارات دولت جدید آمریکا و البته "توصیه" های الیوت آبرامز، مسئول میز اقدام (علیه) ایران به دولت جدید بایدن، باید جست‌و‌جو کرد. همان طور که خود نیز اعلام کرده‌اند، به دنبال گسترش توافق اتمی با ایران، به توافقی که برد مشوک‌ها و حضور منطقه‌ای ایران را در بر بگیرد هستند و دولت جدید می‌خواهد از "اهرم فشاری" مثل تحریم‌ها، که از دولت قبل به ارث برده استفاده کند. درست زمانی که دولت ترامپ در دو ماه پایانی عمر خود، مشغول تنگ تر کردن تحریم‌ها علیه ایران بود، نماینده ویژه امریکا در امور ایران، به رییس جمهور منتخب، جو بایدن توصیه کرد که از اهرم فشار تحریم‌ها برای کاهش تهدیدات اتمی و منطقه ای ایران استفاده کند. او درباره تکرار "اشتباهی" که اوباما در زمان توافق با ایران انجام داد، به دولت بایدن هشدار داد. او می گفت "ما هنوز دو ماه نوامبر و دسامبر را داریم و از آن برای تحریم علیه تسلیحات، سلاح‌های کشتار جمعی، حقوق بشر و غیره، استفاده خواهیم کرد"... ما یک اهرم فشار عالی داریم پس بیایید از آن استفاده کنیم! اگر ما این ابزار را دور بیندازیم، واقعا ناراحت‌کننده و احمقانه خواهد بود... این فرصت وجود دارد که به کمک متحدانمان، آلمان فرانسه و بریتانیا، به یک توافق خوب برای حل هر دو مسئله موشک‌ها و تهدیدات منطقه‌ای ایران برسیم". او ابراز امیدواری کرده بود که درسال اول دولت بایدن به چنین توافقی دست یافته شود. جالب این که سفیر آمریکا در لبنان هم، گفته بود که ما می توانیم تحریم هایی علیه شخصیت های لبنانی و ارتباط با حزب الله لبنان، به خاطر ارتباط با ایران، وضع کنیم [2].
سید آریا مرتضوی
منابع
[1] https://www.bbc.com/news/world-middle-east-56030497
[2] https://www.reuters.com/article/iran-nuclear-usa-sanctions-int-idUSKBN2852DD
