حجب به معنای منع و ستر آمده است و حجاب چیزی است که مانع دیدن بیننده شود. این لغت در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد و البته با هر قیدی از قیود استعمال شود، برطبق معنای همان قید، مطلبی را معنا می کند. به سه نمونه از موارد مختلف استعمال حجاب توجه کنید:
۱ ) حجاب خودبینی
شیطان همیشه تمایلات انسان را به او یادآور می شود و او را به این وسیله از ترقی باز می دارد.
قال علی علیه السلام: الْاعْجابُ یمْنَعُ مِنَ الْازْدِیادِ.1
عجب، مانع زیاد شدن می شود.
عجب، پوششی بر نواقص انسان می اندازد تا روح انسانی از آنها غافل شده و چه بسا نقیصه های روانی یعنی گناهان را وصف کمال بشمارد و چون شرط اصلاح، علم به فساد و آگاهی نسبت به نواقص است، آن عیوب هرگز اصلاح نمی شوند.
قال علی علیه السلام: مَنْ رَضِی عَنْ نَفْسِهِ ظَهَرَتْ عَلَیهِ الْمَعایبُ2.
کسی که از خود راضی باشد، عیوبش آشکار می شود.
۲ ) حجاب آراء فاسده
گاهی انسان به چیزی علاقه مند می شود و بدان عشق می ورزد، به طوریکه محبتش از حال اعتدال خارج می شود. چنین عشق و محبتی، حجابی در مقابل دل انسان قرار می دهد که چشم دلش نبیند و گوش آن نشنود.
قال علی علیه السلام: مَنْ عَشِقَ شیئاً اعْشی بَصَرَهُ وَ امْرَضَ قَلْبَهُ، فَهُوَ ینْظُرُ بِعَینٍ غَیرِ صَحیحَةٍ وَ یسْمَعُ بِاذُنٍ غَیرِ سَمیعَةٍ. 3
هر کسی به چیزی عشق ورزد، همان چیز چشم او را کور و قلبش را بیمار می کند، وی با چشم معیوب می نگرد و با گوشی غیر شنوا می شنود.
۳) حجاب معاصی
گناه نیز حجاب دل است. هرگناهی پوششی بر دل می گذارد و چشم و گوش دل را از کار می اندازد، اگر این گناه با آب توبه شستشو داده شد، حجاب برداشته می شود و الّا استقامت انسانی که دلش در حجاب واقع شده، در مقابل خواسته های شیطانی کاسته شده و شرایط تحقق معاصی بعدی آسان تر می شود و به آن حد می رسد که:
لَهُمْ قُلُوبٌ لا یفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْینٌ لا یبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یسْمَعُونَ بِها أُولئِک کالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِک هُمُ الْغافِلُونَ. 4
آنها دل هایی دارند که با آن نمی فهمند، و چشمانی دارند که با آنها نمی بینند و گوش هایی دارند که با آن نمی شنوند، آنان همچون چهارپایانند؛ بلکه آنها گمراه ترند، آنان همان غافلانند.
منبع
ره رستگاری، ج 3، ص: 113؛ غضنفری، علی
پی نوشت
[1] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 18، ص 391
[2] غررالحکم
[3] نهج البلاغه، خطبه 108 به ترتیب فیض الاسلام و 109 به ترتیب صبحى صالح
[4] سوره اعراف، آیه 179
لینک مربوطه
https://hawzah.net/fa/LifeStyle/View/56907/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D9%90-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B9-
