مقام سابق آمریکایی و مدیر فعلی برنامه خلع سلاح و منع اشاعه مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در یادداشتی پیشنهاد داده بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران به امری عادی تبدیل شود.
به گزارش مصاف،
«مارک فیتزپاتریک»، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی و از مقام‌های سابق وزارت
خارجه این کشور و مدیر فعلی برنامه خلع سلاح و منع اشاعه مؤسسه بین المللی
مطالعات استراتژیک (IISS) در یادداشتی جدید پیشنهاد کرده دسترسی آژانس
بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های نظامی ایران به امری عادی تبدیل شود.
وی در یادداشتی که روی وب‌سایت مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک قرار
گرفته نوشته است: «با آنکه برجام بازرسی‌های «هر زمان و هر مکان» را که
عراقی‌ها بعد از شکست در جنگ اول خلیج (فارس) مجبور به پذیرش آن شدند مجاز
نمی‌کند، اجازه دسترسی‌ها در مواقع لزوم را می‌دهد».
مقام اسبق آمریکایی اضافه کرده است: «این کار می‌تواند از طریق یک درخواست
سریع بازرسی برای "دسترسی تکمیلی" به سایت‌هایی انجام شود که آژانس در خصوص
آنها سؤال‌هایی مشروع درباره احتمال فعالیت‌های هسته‌ای یا نقائصی در
گزارش‌دهی کشور میزبان داشته باشد».
او نوشته است: «در حالی که منتقدان برجام این توافق را بابت فرصت‌دهی
24روزه به ایران برای پاسخدهی به این درخواست آماج انتقادات تند قرار
می‌دهند، بدون برجام، هیچ ضرب‌الاجلی در کار نبود. برجام، علاوه بر این
حاوی محدودیتی است که از این حیث که چهار نوع فعالیت تحقیقاتی درباره طراحی
و ساخت یک قطعه انفجار هسته‌ای را ممنوع می‌کند از تمامی دیگر توافق‌های
منع اشاعه‌ای فراتر می‌روند».
اشاره فیتزپاتریک به فعالیت‌های مندرج در بند T ضمیمه اول برجام است که
«فعالیت‌هایی را که می‌تواند در طراحی و توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای
نقش داشته باشند»، ممنوع می‌کنند. وی نوشته است که هنوز مشخص نیست که این
محدودیت‌ها چطور می‌توانند راستی‌آزمایی شوند و درباره آن توضیحی داده نشده
است، به همین دلیل، به‌ادعای فیتزپاتریک، برخی از منتقدان برجام معتقدند
که آژانس تنها از طریق دسترسی به سایت‌های نظامی ایران است که می‌تواند
آنها را راستی‌آزمایی کند.
مقام اسبق آمریکایی تأکید کرده است: «تأسیسات نظامی ایران نباید برای آژانس
بین‌المللی انرژی اتمی خارج از دسترس باشد؛ در واقع، بازرسان بیش از 20
بار از سایت‌های نظامی ایران بازدید کرده‌اند، با وجود این، آنها در طول دو
سال گذشته، پس از برجام این کار را انجام نداده‌اند».
وی اضافه می‌کند: «آژانس قادر بوده نیازهای راستی‌آزمایی خود را از طرق
دیگر برآورده کند، اما نکته مهم این است که نباید اجازه داد عدم انجام چنین
بازرسی‌هایی به هنجار بدل شود، به هر صورت، برای آژانس رسیدن به
"جمع‌بندی موسع" در پروتکل الحاقی و اعمال نظر مبنی بر اینکه تمامی
فعالیت‌های هسته‌ای ایران برای مقاصد صلح‌آمیز هستند، نیازمند دسترسی به
سایت‌های نظامی است».
فیتزپاتریک ادعا می‌کند: «از آنجا که ایران خواهان مشروعیت ناشی از این
جمع‌بندی است، دلایل کافی برای همکاری با آژانس در اجازه بازدید از
سایت‌های نظامی را خواهد داشت. نکته کلیدی این است که این بازدیدها باید به
امری روتین تبدیل شوند».
ادعاهای این کارشناس آمریکایی در حالی صورت گرفته که ایران چه در زمان
مذاکرات هسته‌ای و چه بعد از آن به‌صراحت اعلام کرده با هر گونه دسترسی به
سایت‌های نظامی خود مخالف است. تجربه کشور عراق در مجاز شمردن بازرسی‌های
موسوم به «آنسکام» و درز اطلاعات نظامی این کشور به انگلیس، آمریکا و رژیم
صهیونیستی از جمله مهم‌ترین دلایل مخالفت ایران با این بازرسی‌ها عنوان شده
است.
منبع: تسنیم
