قطر کشوری با سیاست درهای باز
قطر کشوری با سیاست درهای باز، این تعبیر نه تنها حاکی از گستره روابط قطر با کشورهای مختلف منطقه است که به معنی تعامل و ارتباط با مخالفان کشورهای مرتبط نیز هست.
قطر با سیستم پادشاهی حاکمه، اگرچه به لحاظ وسعت و جمعیت محدود است اما از حیث منابع گازی غنی است. قطر از سویی میزبان دفتر نمایندگی طالبان است و از سویی بزرگترین پایگاه نظامی امریکا و از سویی دارای روابط نزدیک با ایران و حزب الله لبنان است. او در عین اینکه از حماس حمایت میکند با اسرائیل روابط پنهانی دارد.
چندی پیش اخباری مبنی بر برقراری ارتباط دوباره میان عربستان و قطر منتشر شد. این در حالی است که از سرگیری روابط بدون تامین خواسته‌های عربستان و پیش شرطهای او و با پیش قدمی عربستان اتفاق افتاد. رژیم سعودی11 پیش شرط برای قطر تعیین کرده بود که در این صورت آماده برقراری ارتباط با آن است که مهمترین این ها قطع ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، قطع شبکه الجزیره، قطع ارتباط با اخوان المسلمین و همچنین تعطیل کردن پایگاه های نیروهای ترکیه در قطر بوده است، اما هیچ کدام این اتفاقها رخ نداد.
اما آنچه از این تغییر و تحولات بنظر میرسد، تاسی و تحت تاثیر قرار گیری بسیاری از این کشورها با روی کار آمدن رئیس دولت جدید امریکا است. به بیانی با پایان دولت ترامپ در امریکا که رهاورد جنگ، ناسازگاری و درگیری و اختلاف در میان کشورهای مختلف منطقه بود؛ این قبیل تغییرات و عقب نشینی ها از سوی عربستان و ...گویای برخورد و رفتار متفاوت امریکا با آنان نیز، هست. در این میان عربستان با رفتارهای ضد حقوق بشری از جنگ ظالمانه در یمن تا قتل خاشفچی و... بیشترین نگرانی را از رویارویی با اعمال سیاستهای جدید امریکا علیه خود دارد.
بنظر میرسد آغاز روابط قطر و عربستان پیش از آن که نشان از کنار گذاشتن اختلاف و یا حل آنها باشد، بیشتر به معنی تغییر سیاستها و موکول کردن اختلافات به زمان دیگر است.
عادی سازی روابط تلاشی در جهت تقویت امنیت رژیم اشغالگر، تشکیل جبهه ای از متحدان اسرائیل و از همه مهمتر تلاش برای مهار قدرت جمهوری اسلامی ایران در منطقه است. با این وصف اما قطر در مواجهه با این عادی سازی علاوه بر اعتراض به کشورهای عربی و متحد اسرائیل که پشت به آرمانهای فلسطین نمودند، درخواست امریکا مبنی بر عادی سازی روابط با رژیم غاصب را نیز رد کرد. قطر عادی سازی رابطه خود با اسرائیل را مشروط به پذیرش طرح صلح عربی توسط اسرائیل مبنی بر پایان اشغالگری و تشکیل فلسطین به عنوان کشوری مستقل میداند.
آنچه مشخص است آن‌که، ایران به لحاظ اقتصادی نقش پررنگی در جهت ناکامی عربستان و... در خصوص رفع تحریم قطر داشته است. در شرایطی که قطر از سوی عربستان و مصر و... تحریم شد و نیز از سوی امریکا مورد حمایت قرار نگرفت، ایران و ترکیه با حمایت اقتصادی خود در راستای ارسال گسترده آذوقه و مواد غذایی به این کشور و کمکهای دیگر، توانستند موازنه قوایی را که با تحریم بهم ریخته بود را دوباره احیا کنند. نقش آفرینی های متعدد ایران در مواجهه با مشکلات کشورهای منطقه موید این پیام است که ایران به روابط دوجانبه مسالمت آمیز و دوستانه با تاکید بر منافع پایبند است؛ خواه کمک های مستشاری و نظامی به کشور سوریه باشد خواه کمک غذایی به قطر. آنچه انتظار میرود آن که کشورهای منطقه با مقایسه سیاستها و رفتارهای ایران و امریکا در انتخاب کشورهای دوست و متحد خود دقت نظر و بصیرت بیشتری از خود نشان دهند.
اسرا داودی
